Οι delirium είναι μια πολιτική ομάδα που από το 2009 ασχολείται με ζητήματα ψυχικής “υγείας” και “ασθένειας”, κανονικότητας και παρέκκλισης, “φυσιολογικού” και “παράξενου”, προσπαθώντας να αποδομήσει τα κυρίαρχα δίπολα και τους επιστημονικούς μονόδρομους…
8|3|2014 “Σε καιρούς…κρίσης πανικού” Παρουσίαση της μπροσούρας – συζήτηση
8|3|2014
“Σε καιρούς…κρίσης πανικού”
Παρουσίαση της μπροσούρας & συζήτηση.
”Κι έτσι απλά ένα πρωί, ενώ πίνεις γρήγορα τον καφέ σου στο σπίτι,
ενώ βρίσκεσαι σ’ ένα πηγμένο λεωφορείο, ενώ [..], νιώθεις κρύο ιδρώτα να
λούζει το σώμα, ένα πλάκωμα στο στήθος, μια ανάσα κοφτή που προσπαθεί να
βγει μα είναι τόσο αδύναμη και όλα γύρω διαγράφονται θολά, ισχνά και το
μόνο που ακούγεται είναι ο έντονος και επιβλητικός ήχος της
καρδιάς.”
Ξεκινώντας από την παραδοχή ότι ο λόγος ανήκει πρώτα σε εκείνους/ες που βιώνουν μια εμπειρία,
παρουσιάζουμε εδώ το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας αυτομόρφωσης γύρω από τις κρίσεις πανικού, ένα ζήτημα που μας απασχολεί τον καθένα/μία για διαφορετικούς λόγους, αλλά όλους/ες με το σκεπτικό της ανάδυσης του ζητήματος και διάχυσης της γνώσης.
Γιατί το ψυχολογικό είναι (και) πολιτικό
19.00 στο αυτοδιαχειριζόμενο στέκι “Ανω κάτω Πατησίων”
Νάξου 75 & Κρασσά, πάνω από την πλατεία Κολιάτσου.
http://anokatopatision.espivblogs.net/
Mέχρι το γκρέμισμα του τελευταίου κέντρου κράτησης…
…κείμενο που μοιράστηκε τον Ιούλιο του 2013
Τα κέντρα κράτησης δεν είναι μια νέα πραγματικότητα. Από τις αρχές τις δεκαετίας του ’90 αποτελούν ένα δίκτυο χώρων που εκτείνεται σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο: αστυνομικά τμήματα, συνοριακά φυλάκια, τμήματα αλλοδαπών, κ.ά. Ένα δίκτυο χώρων εγκλεισμού μεταναστών, συχνά μακριά από κατοικημένες περιοχές, απομονωμένων (μέσω των περιφράξεων, των ψηλών τοίχων, της απουσίας οπτικής επαφής με τα κελιά και αντίστροφα) από τον έξω κόσμο. Χώρων- φυλακών, όπου τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης έρχονται να συμπληρώσουν οι ξυλοδαρμοί και τα καθημερινά σωματικά και ψυχολογικά βασανιστήρια.
Οι μετανάστες είναι η πληθυσμιακή ομάδα πάνω στην οποία ασκείται σε όλο της το μεγαλείο η βιοπολιτική εξουσία του ελληνικού κράτους, με μια συνεχή προσπάθεια ελέγχου και διαχείρισης της. Είναι αυτή που τις τελευταίες δύο δεκαετίες «ρυθμίζεται» νομοθετικά, καταστέλλεται βίαια, απομακρύνεται και φυλακίζεται στα κέντρα κράτησης. Αυτή που κατασκευάζεται ως εχθρός, ως απειλή και φόβος για την προσωπική και δημόσια ασφάλεια, υγεία, ευημερία. Αυτή που βιώνει την εκμετάλλευση και το ρατσισμό των «ντόπιων», την περιθωριοποίηση, τη βία, τις δολοφονικές φασιστικές επιθέσεις. Αν υπάρχει ένας τρόπος με τον οποίο δύναται να συγκροτηθεί σήμερα η κοινότητα και να διατηρήσει τη συνοχή της, αυτός είναι ακριβώς με την κατασκευή του Άλλου και τη συσπείρωση εναντίον του. Στη σημερινή φαντασιακή σύνθεση που ονομάζεται ελληνικό έθνος-κράτος (στην προσπάθεια συγκρότησης και διατήρησης της εθνικής ταυτότητας και συνοχής του αλλά και διαχείρισης των πληθυσμών, «παραγωγικών» ή μη που βρίσκονται ή προσπαθούν να βρεθούν στην επικράτειά του), αυτός ο Άλλος έχει βρει την υπόστασή του κατεξοχήν στο πρόσωπο των μεταναστών.
Τα τελευταία χρόνια σημαντικό κομμάτι της ρητορικής της κρατικής αντιμεταναστευτικής πολιτικής αποτελεί η «απειλή» της δημόσιας υγείας. Η ρητορική αυτή γίνεται το άλλοθι για εκτεταμένα αστυνομικά πογκρόμ στο κέντρο της Αθήνας (αλλά και σε άλλες πόλεις), για εισβολές σε σπίτια και κατειλημμένα κτίρια που κατοικούν μετανάστες, βαφτίζοντας τα «υγειονομικές βόμβες», επιχειρήσεις που καταλήγουν με τη σύλληψη και τη μεταφορά μεταναστών στα κέντρα κράτησης.
Ταυτόχρονα, τα κέντρα κράτησης (προς το παρόν αυτά της Αμυγδαλέζας και της Κορίνθου) έχουν αρχίσει να παίζουν ένα νέο ρόλο στην κρατική υγειονομική διαχείριση πληθυσμιακών ομάδων. Αρχές Μαρτίου ξεκίνησε η επιχείρηση «Θέτις», δηλαδή αστυνομικά πογκρόμ τοξικοεξαρτημένων στο κέντρο της Αθήνας. Όσοι χρήστες ουσιών τύχαινε να κινούνται στους δρόμους του κέντρου της Αθήνας συλλαμβάνονταν και οδηγούνταν στα κέντρα κράτησης, όπου καταγράφονταν αναλυτικά τα στοιχεία τους (προσωπικό και ιατρικό ιστορικό, αλλά και λήψη αποτυπωμάτων) και υποβάλλονταν σε αναγκαστικές ιατρικές εξετάσεις, πριν αφεθούν ελεύθεροι στη μέση του πουθενά. Γιατροί του ΚΕΕΛΠΝΟ (Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων) κυρίως ψυχολόγοι, γιατροί του ΕΚΕΠΥ (Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας) και προσωπικό από το ΕΚΑΒ και το υπουργείο Υγείας σε συνεργασία με μπάτσους έστησαν σ’ αυτά τα κέντρα κράτησης, υπό το πρόσχημα της υγειονομικής «απειλής» και με δικαιολογίες περί «ανθρωπιστικού έργου», τη συνέχεια του έργου της καταστολής και της διαχείρισης των συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων που κατασκευάζονται και στιγματίζονται ως περιττές, μολυσματικές. Το έργο που ξεκίνησε με τα πογκρόμ στους μετανάστες, συνεχίστηκε με το διασυρμό στα media και την προφυλάκιση των οροθετικών γυναικών και επανέρχεται στο προσκήνιο με την επαναφορά της διάταξης ΓΥ/39Α για τον «περιορισμό της διάδοσης λοιμωδών νοσημάτων», στην οποία προβλέπονται ειδικοί έλεγχοι για τους χρήστες ουσιών και τα εκδιδόμενα άτομα, καθώς και η εκπόνηση ειδικών προγραμμάτων ελέγχου σε μετανάστες.
Αν κάτι δίνει φως στη δυστοπική συνθήκη των κέντρων κράτησης μεταναστών, είναι οι αγώνες που οι ίδιοι κάνουν καθημερινά ενάντια στην επιβολή της εξαθλίωσης τους, με εξεγέρσεις, απεργίες πείνας και αποδράσεις. Κι αν κάτι μας αντιστοιχεί, είναι να αναδείξουμε το ζήτημα και να χτίσουμε ουσιαστικές σχέσεις αλληλεγγύης με τους έγκλειστους στα κέντρα κράτησης μετανάστες αλλά και με όλους όσους αγωνίζονται μέσα κι έξω από αυτά, μέχρι το γκρέμισμα του τελευταίου κέντρου κράτησης.
18|1|2014 “Σε καιρούς…κρίσης πανικού” Παρουσίαση της μπροσούρας – συζήτηση
18|1|2014
“Σε καιρούς…κρίσης πανικού”
Παρουσίαση της μπροσούρας & συζήτηση.
”Κι έτσι απλά ένα πρωί, ενώ πίνεις γρήγορα τον καφέ σου στο σπίτι,
ενώ βρίσκεσαι σ’ ένα πηγμένο λεωφορείο, ενώ [..], νιώθεις κρύο ιδρώτα να
λούζει το σώμα, ένα πλάκωμα στο στήθος, μια ανάσα κοφτή που προσπαθεί να
βγει μα είναι τόσο αδύναμη και όλα γύρω διαγράφονται θολά, ισχνά και το
μόνο που ακούγεται είναι ο έντονος και επιβλητικός ήχος της
καρδιάς.”
Ξεκινώντας από την παραδοχή ότι ο λόγος ανήκει πρώτα σε εκείνους/ες που βιώνουν μια εμπειρία,
παρουσιάζουμε εδώ το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας αυτομόρφωσης γύρω από τις κρίσεις πανικού, ένα ζήτημα που μας απασχολεί τον καθένα/μία για διαφορετικούς λόγους, αλλά όλους/ες με το σκεπτικό της ανάδυσης του ζητήματος και διάχυσης της γνώσης.
Γιατί το ψυχολογικό είναι (και) πολιτικό
19.00 στην κατάληψη “Παπουτσάδικο”
Χαϊδάρι, Δαβάκη 20, δίπλα στο θερινό σινεμά Κατερίνα.
http://papoutsadiko.espivblogs.net/
σε καιρούς κρίσης… πανικού
“σε καιρούς κρίσης πανικού”
έντυπο που τυπώθηκε το φθινόπωρο του 2013 σε 1500 αντίτυπα
Διαπιστώνοντας μια έλλειψη (δια)λόγου πάνω στα ψυχολογικά ζητήματα και, ταυτόχρονα, το μονόδρομο του κυρίαρχου επιστημονικού μονολόγου, αποφασίσαμε να ανοίξουμε, όπως και άλλα συντροφικά εγχειρήματα, το θέμα αυτό μέσα από έντυπα, παρεμβάσεις, εκδηλώσεις και μέσα από τη μαγευτική διαδικασία της συλλογικής αυτομόρφωσης.
Οι διαθέσεις μας, τα συναισθήματά μας παραμένουν θέματα ταμπού ή θέματα που θεωρούμε ότι δεν είναι ανάγκη να μοιράζονται με τους γύρω μας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο βρίσκεται και το έντυπο που κρατάτε στα χέρια σας, χωρίς αυτό να θέλει να αποτελέσει κανενός είδους εγχειρίδιο ή οδηγό, αλλά αντίθετα, να δημιουργήσει τις ερωτήσεις αυτές που μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα που «πάσχουν» ή που βρίσκονται δίπλα ή κοντά σε αυτά. Με λίγα λόγια, το έντυπο αυτό απευθύνεται στους συντρόφους-ισσες μας, σε κάθε άνθρωπο που βρίσκει τον εαυτό του μέσα στις ιστορίες που ακολουθούν, σε κάθε άνθρωπο που έχει γνωρίσει ο ίδιος, η ίδια ή οι γύρω του αυτές τις καταστάσεις, σε κάθε άνθρωπο που θεωρεί ότι δεν υπάρχουν φυσιολογικοί και μη άνθρωποι γύρω του.
Παράλληλα, ζώντας μια καθημερινότητα που η ψυχική μας διάθεση ορίζει και ορίζεται συνεχώς από αυτή και μετά από μια σειρά εκδόσεων στην κατεύθυνση της αυτομόρφωσης/ αντιπληροφόρησης τα τελευταία χρόνια, αποφασίσαμε να κοιτάξουμε και να ασχοληθούμε περισσότερο με το πώς επηρεάζουν πρακτικά πτυχές της συνολικής μας δραστηριότητας.
Επιλέξαμε να καταπιαστούμε με τις κρίσεις πανικού, μιας και θεωρούμε ότι αποτελούν ένα από τα πιο συνηθισμένα ζητήματα που εμφανίζονται σε όλο και μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού. Επιλέξαμε να ασχοληθούμε με τις κρίσεις πανικού, τόσο λόγω και «προσωπικού ιστορικού», αλλά και επειδή τις εντοπίζουμε καθημερινά πλέον γύρω μας.
Ετοιμάζονται να κλείσουν τα ψυχιατρικά ιδρύματα, διαμαρτυρίες εργαζομένων
Οι εργαζόμενοι των ψυχιατρείων Δαφνίου και «Δρομοκαΐτειου» πραγματοποίησαν συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το υπουργείο Υγείας, στο πλαίσιο τετράωρης στάσης εργασίας από τις 11 το πρωί με βάση τις αποφάσεις που έλαβαν στην πρόσφατη γενική τους συνέλευση. Την Τετάρτη 30 Οκτώβρη θα συνεδριάσουν τα διοικητικά συμβούλια των σωματείων εργαζομένων των 2 ψυχιατρείων με προοπτική κλιμάκωσης των κινητοποιήσεών τους. Ήδη υπάρχεισυγκεκριμένο αγωνιστικό πλαίσιο και πρόγραμμα δράσης σαν πρόταση για αποκλεισμό των ταμείων των νοσοκομείων, κατάληψη των διοικήσεων των νοσοκομείων, κήρυξη 24ωρης απεργίας και στα 3 ψυχιατρικά νοσοκομεία της χώρας (Δαφνί, «Δρομοκαΐτειο», Θεσσαλονίκης) και συμμετοχή στη γενική απεργία στις 6 Νοέμβρη. «Δεν θα κάνω σε καμία περίπτωση ούτε βήμα πίσω από το περιεχόμενο του συμφώνου Λυκουρέντζου – Άντορ για τα ψυχιατρεία» ξεκαθάρισε η υφυπουργός Υγείας, Ζέτα Μακρή, στους εργαζόμενους σήμερα. Η κυβέρνηση, όπως άλλωστε προβλέπει και το σχετικό σύμφωνο, κινείται με μαθηματική ακρίβεια και εντός του χρονοδιαγράμματος, προς την κατάργηση των ψυχιατρείων μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού του 2015, στη διαθεσιμότητα του προσωπικού και στη γενικευμένη επιχειρηματική δράση στην ψυχική υγεία μέσω των λεγόμενων ΜΚΟ. Οι εργαζόμενοι απαίτησαν νέα συνάντηση με την υφυπουργό την Παρασκευή 1 Νοέμβρη με κινητοποίηση που θα πραγματοποιήσουν έξω από το υπουργείο Υγείας. Ανασύνταξη από το http://902.gr/eidisi/ergatiki-taxi/30128/klimakonoyn-tis-kinitopoiiseis-toys-oi-ergazomenoi-sta-psyhiatreia-foto#/0 Το τέρας της πολιτικής Ζέτα Μακρή επικαλείται ένα σύμφωνο που υπέγραψε στις Βρυξέλες ο Λυκουρέντζος σαν υπουργός υγείας με τον επίτροπο Αντορ το Μάϊο του 2013, που αφορά εξέλιξη ενός προηγούμενου συμφώνου. Προβλέπεται η αποασυλοποίηση των ασθενών με πολλαπλές μεθόδους, ώστε να φύγουν από τα ιδρύματα και να πάνε σε ΜΚΟ, σε ιδιώτες ή άλλους ιδιωτικούς φορείς, μειώνοντας έτσι τα έξοδα γι αυτούς τους ασθενείς. Κάτω από το μανδύα της “ένταξης πίσω στην κοινωνία” κρύβεται η απόσυρση κονδυλίων από το κράτος και η υποχρέωση των ασθενών και συγγενών τους να καλύψουν τα όποια κόστη προκύψουν από την αλλαγή. Το θέμα είναι από τα πλέον άγρια της κρίσης καθώς πολλοί ασθενείς εγκαταλελειμένοι από συγγενείς θα πεταχτούν να ζήσουν μόνοι στο δρόμο.
Ετοιμάζονται να κλείσουν τα ψυχιατρικά ιδρύματα, διαμαρτυρίες εργαζομένων
Ετοιμάζονται να κλείσουν τα ψυχιατρικά ιδρύματα, διαμαρτυρίες εργαζομένων
Οι εργαζόμενοι των ψυχιατρείων Δαφνίου και «Δρομοκαΐτειου» πραγματοποίησαν συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το υπουργείο Υγείας, στο πλαίσιο τετράωρης στάσης εργασίας από τις 11 το πρωί με βάση τις αποφάσεις που έλαβαν στην πρόσφατη γενική τους συνέλευση. Την Τετάρτη 30 Οκτώβρη θα συνεδριάσουν τα διοικητικά συμβούλια των σωματείων εργαζομένων των 2 ψυχιατρείων με προοπτική κλιμάκωσης των κινητοποιήσεών τους. Ήδη υπάρχεισυγκεκριμένο αγωνιστικό πλαίσιο και πρόγραμμα δράσης σαν πρόταση για αποκλεισμό των ταμείων των νοσοκομείων, κατάληψη των διοικήσεων των νοσοκομείων, κήρυξη 24ωρης απεργίας και στα 3 ψυχιατρικά νοσοκομεία της χώρας (Δαφνί, «Δρομοκαΐτειο», Θεσσαλονίκης) και συμμετοχή στη γενική απεργία στις 6 Νοέμβρη. «Δεν θα κάνω σε καμία περίπτωση ούτε βήμα πίσω από το περιεχόμενο του συμφώνου Λυκουρέντζου – Άντορ για τα ψυχιατρεία» ξεκαθάρισε η υφυπουργός Υγείας, Ζέτα Μακρή, στους εργαζόμενους σήμερα. Η κυβέρνηση, όπως άλλωστε προβλέπει και το σχετικό σύμφωνο, κινείται με μαθηματική ακρίβεια και εντός του χρονοδιαγράμματος, προς την κατάργηση των ψυχιατρείων μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού του 2015, στη διαθεσιμότητα του προσωπικού και στη γενικευμένη επιχειρηματική δράση στην ψυχική υγεία μέσω των λεγόμενων ΜΚΟ. Οι εργαζόμενοι απαίτησαν νέα συνάντηση με την υφυπουργό την Παρασκευή 1 Νοέμβρη με κινητοποίηση που θα πραγματοποιήσουν έξω από το υπουργείο Υγείας. Ανασύνταξη από το http://902.gr/eidisi/ergatiki-taxi/30128/klimakonoyn-tis-kinitopoiiseis-toys-oi-ergazomenoi-sta-psyhiatreia-foto#/0 Το τέρας της πολιτικής Ζέτα Μακρή επικαλείται ένα σύμφωνο που υπέγραψε στις Βρυξέλες ο Λυκουρέντζος σαν υπουργός υγείας με τον επίτροπο Αντορ το Μάϊο του 2013, που αφορά εξέλιξη ενός προηγούμενου συμφώνου. Προβλέπεται η αποασυλοποίηση των ασθενών με πολλαπλές μεθόδους, ώστε να φύγουν από τα ιδρύματα και να πάνε σε ΜΚΟ, σε ιδιώτες ή άλλους ιδιωτικούς φορείς, μειώνοντας έτσι τα έξοδα γι αυτούς τους ασθενείς. Κάτω από το μανδύα της “ένταξης πίσω στην κοινωνία” κρύβεται η απόσυρση κονδυλίων από το κράτος και η υποχρέωση των ασθενών και συγγενών τους να καλύψουν τα όποια κόστη προκύψουν από την αλλαγή. Το θέμα είναι από τα πλέον άγρια της κρίσης καθώς πολλοί ασθενείς εγκαταλελειμένοι από συγγενείς θα πεταχτούν να ζήσουν μόνοι στο δρόμο.
Ετοιμάζονται να κλείσουν τα ψυχιατρικά ιδρύματα, διαμαρτυρίες εργαζομένων
13-4-2013 Προβολή & bar στο Μπερντέ
13|4|2013
Προβολή & bar στο Μπερντέ
“Η τρέλα, μακριά από κάθε βιωμένη εμπειρία, αντιμετωπίζεται ως παρεκκλίνουσα συμπεριφορά και εμφανίζεται να εκφράζει το ακατανόητο. Η ίδια η ταυτότητά της ετεροκαθορίζεται μεταξύ
επιστημονικών ερμηνειών και κοινωνικών στερεότυπων, δύο δυνάμεις που αλληλοτροφοδοτούνται και παράγουν το στίγμα και τον αποκλεισμό. Έμπρακτο προϊόν αυτής της διαδικασίας είναι οι προτεινόμενες θεραπείες που πολλές φορές εξαντλούνται στην κατανάλωση φαρμάκων ή/και την παραμονή σε κάποιο ψυχιατρείο.
Αν, όμως, μπορούν κάποιοι να μιλήσουν για το τί είναι τρέλα και ψυχική ασθένεια, αυτοί είναι πρώτα και κύρια τα ίδια τα υποκείμενα που βιώνουν την ψυχική οδύνη και υφίστανται συγκεκριμένη αντιμετώπιση από το ψυχιατρικό σύστημα και τον κοινωνικό τους περίγυρο.
Σ’ αυτή τη συνθήκη, λοιπόν, που μιλάει για μας χωρίς εμάς, να ορθώσουμε το δικό μας λόγο, να συγκροτήσουμε τις δικές μας ανταγωνιστικές ταυτότητες απέναντι σε μια πραγματικότητα που μας αντικειμενοποιεί και μας καταπιέζει και στις κοινωνικές σχέσεις που γεννούν αυτή την πραγματικότητα.”
ΠΡΟΒΟΛΗ
ΣΑΒΒΑΤΟ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΣΤΙΣ 8Μ.Μ.
*θα ακολουθήσει bar τα έσοδα του οποίου
θα διατεθούν για την έκδοση εντύπου
ένα ντοκυμαντέρ του Daniel Mackler
TAKE THESE BROKEN WINGS
ξεπερνώντας τη σχιζοφρένεια χωρίς φάρμακα
στο Μπερντέ
Μπερντές, Αυτοδιαχειριζόμενος κοινωνικός χώρος, Αράδου 55, πλατεία Κύπρου, Άνω Ιλίσια
6η στάση, λεωφ. 220-221 – Mperntes.espiv.net
Σχετικά με την παθολογικοποίησητης σεξουαλικότητας
…κείμενο που γράφτηκε με αφορμή το 2ήμερο για την σεξουαλικότητα που έγινε στις 1& 2 Ιούνη 2012, διήμερο που διοργανώθηκε από το έκφυλο καφενείο στην κατάληψη Πατησίων 61 & Σκαραμαγκά
Ο κόσμος μας συγκροτείται από δίπολα, σωστό/λάθος, καλό/κακό, αληθές/ψευδές.Και άλλα όπως κανονικό/παρεκκλίνον, υγεία/ασθένεια, φυσικό/αφύσικο, ορθή σεξουαλικότητα/ανωμαλία. Τα δίπολα αυτά, ως κοινωνικές κατασκευές, είναι εν δυνάμει μεταβαλλόμενα και το περιεχόμενό τους έχει διαφοροποιηθεί, περισσότερο ή λιγότερο, σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και κοινωνίες. Ηθική, φιλοσοφία, θρησκεία, κρατικοί μηχανισμοί και θεσμοί, σχέσεις εξουσίας, κυρίαρχος λόγος και λόγος αντίστασης και πολλές άλλες συνισταμένες συντελούν στη διαμόρφωση και την αλλαγή ή τη στασιμότητά τους. Στις δυτικές κοινωνίες, τους τελευταίους αιώνες, η ηθική και η θρησκεία, με την πρωτοκαθεδρία του λόγου τους, έπαιξαν τεράστιο ρόλο στη διαμόρφωση του περιεχομένου της έννοιας που ονομάζουμε σεξουαλικότητα, στη διχοτόμησή της σε καλή ή κακή, φυσιολογική ή «παρά φύση», κανονική ή ανώμαλη. Η παθολογικοποίηση της σεξουαλικότητας δεν ξεκινάει από την ψυχολογία ή από την ιατρική, αλλά από τη στιγμή εκείνη που γίνεται αντιληπτή ως μια ευθεία γραμμή με θετικό και αρνητικό πρόσημο στο κάθε της άκρο. Η Gayle Rubin κατέγραψε αυτή την πόλωση στο εσωτερικό της σεξουαλικότητας στα μέσα της δεκαετίας του ’80 και τη σχηματοποίησε ονομάζοντάς την «ερωτική πυραμίδα». Ένα σχήμα που με κάποιες διαφοροποιήσεις μπορούμε να το αναγνωρίσουμε και στη σημερινή πραγματικότητα:
——————————–————————————-–
*Η “καλή” σεξουαλικότητα και το σταδιακό πέρασμα στην “κακή”.Από το Gayle S. Rubin,«Thinking sex: notes for a radical theory of the politics of sexuality», στο Richard Parker, Peter Aggleton (επιμ.), Culture, society and sexuality: a reader, 1999, σελ. 161
———————————————————————-
Κι αν μέχρι τώρα η έννοια της σεξουαλικότητας επικεντρώνεται κυρίως στην ίδια τη σεξουαλική πράξη, δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε τη σύνδεση αυτής της αντίληψης με το λόγο της θρησκείας, του χριστιανισμού: με τη σύνδεση του σεξ καθαρά και απολύτως με την αναπαραγωγή, και, μόνο μεταξύ ατόμων διαφορετικού φύλου, με την εξύψωση του αναπαραγωγικού σώματος σε σώμα ιερό, δοσμένο από το θεό, το οποίο πρέπει να κρατηθεί αμόλυντο, με την επακόλουθη άρνηση της επιθυμίας και της
ηδονής.
Η ανάπτυξη των επιστημών, της ιατρικής και μετέπειτα αυτών της ψυχικής υγείας έδωσε μια άλλη διάσταση στην παθολογικοποίηση αυτή. στην αλήθεια του θεού προστέθηκε η αλήθεια της επιστήμης, που ήρθε όχι τόσο να αναιρέσει, αλλά να επιβεβαιώσει, να εξορθολογήσει (ή να προσπαθήσει έστω) και να ορίσει εκ νέου τα όρια κανονικότητας και διαστροφής, να προσθέσει ένα ακόμη πεδίο ελέγχου του σώματος και της σεξουαλικότητας. Το σύνολο αυτό με το όνομα «σεξουαλικές διαταραχές» δεν έχει διαφοροποιηθεί ιδιαίτερα από την προ-επιστήμης εποχή, αυτό που έχει αλλάξει είναι ο βαθμός ανάλυσής τους και τα αίτια στα οποία αποδίδονται. Από την κλινική μελέτη Psychopathia Sexualis που εξέδωσε ο ψυχίατρος Richard von Kraft-Ebing στα τέλη του 19ου αιώνα, μέχρι τη τελευταία έκδοση (5η) του ψυχιατρικού εγχειριδίου DSM που θα κυκλοφορήσει τον επόμενο χρόνο, οι διαστροφές από ανήθικες, παράνομες, αμαρτωλές πράξεις, μετατρέπονται σε στοιχεία που ορίζουν το άτομο στο σύνολό του, το καθιστούν εν γένει άρρωστο.
Σήμερα, το κεφάλαιο των σεξουαλικών διαταραχών στο ισχύον DSM (DSM IVTR), χωρίζεται σε τέσσερα μέρη: «σεξουαλικές δυσλειτουργίες», «παραφιλίες», «διαταραχές της ταυτότητας φύλου» και άλλες σεξουαλικές διαταραχές. Οι σεξουαλικές δυσλειτουργίες περιλαμβάνουν τις διαταραχές σεξουαλικής επιθυμίας (διαταραχή υποτονικής σεξουαλικής επιθυμίας, διαταραχή σεξουαλικής αποστροφής), διαταραχές σεξουαλικής διέγερσης (σεξουαλικής διέγερσης στη γυναίκα, και στύσης στον άντρα), διαταραχές του οργασμού (στη γυναίκα, στον άντρα, πρόωρη εκσπερμάτωση), τις διαταραχές σεξουαλικού πόνου (δυσπαρευνία και κολεοσπασμός) και τέλος τη σεξουαλική δυσλειτουργία οφειλόμενη σε γενική ιατρική κατάσταση, προκαλούμενη από ουσίες ή άλλο λόγο. Στις παραφιλίες συμπεριλαμβάνονται η επιδειξιομανία, ο φετιχισμός, η εφαψιομανία, η παιδοφιλία, ο σεξουαλικός μαζοχισμός, ο σεξουαλικός σαδισμός, ο τρανσβεστικός φετιχισμός, η ηδονοβλεψία, και άλλη παραφιλία. Οι διαταραχές, τέλος, της ταυτότητας φύλου, αναφέρονται στην αναντιστοιχία του βιολογικού φύλου με την ταυτότητα φύλου του ατόμου και στη δυσφορία που έχει κανείς με την ταυτότητα φύλου που του έχει ανατεθεί κοινωνικά.
Η ψυχολογικοποίηση σεξουαλικών συμπεριφορών, πράξεων, προσανατολισμών, έμφυλων ταυτοτήτων τα αποσπά από το κοινωνικό πεδίο, απορρίπτει το πολύπλοκο πλέγμα της κοινωνικής κατασκευής του φύλου, της ταυτότητας, της σεξουαλικότητας, της επιθυμίας, για να τα εντάξει απλά, να τα εδαφικοποιήσει στο ένα και μόνο σώμα του εκάστοτε «ασθενή». Το κύρος του ψυχιατρικού λόγου είναι αυτό που έχει συνδράμει στη συνεχιζόμενη αναπαραγωγή του δίπολου καλής και κακής σεξουαλικότητας. Άλλες κοινωνικές διεργασίες, μέρος του προαναφερθέντος πλέγματος, είναι αυτές που έχουν κρατήσει το σεξ και γενικότερα τη σεξουαλικότητα στο πεδίο του προσωπικού, που έχουν καταστήσει σεξουαλικές πρακτικές, ακόμα κι αν δεν εμπίπτουν στην κατηγορία της διαταραχής, θέματα που η συζήτησή τους είναι ταμπού ή προκαλεί ντροπή, όπως τον αυνανισμό.
Όπως τα πάντα, το σεξ είναι πολιτικό. Η σεξουαλικότητα είναι πολιτική. Δεν περιορίζεται στην σεξουαλική πράξη, αλλά περιλαμβάνει διαθέσεις, επιθυμίες και βέβαια κοινωνικούς καθορισμούς. Δε μιλάμε για το κυνήγι της ηδονής ως αυτοσκοπό, ούτε για την καθαρότητα της επιθυμίας, αφού κι αυτή μπορεί να κατασκευαστεί και να επηρεαστεί από τα κυρίαρχα (και ενίοτε τα ανταγωνιστικά στο κυρίαρχο) πρότυπα για το φύλο, τις σχέσεις. Μιλάμε όμως για μια σεξουαλικότητα τοποθετημένη στο κοινωνικό, για μια σεξουαλικότητα χωρίς πρόσημο. Για τη συνείδηση των ορίων που της έχουν τεθεί και τον απεγκλωβισμό της από αυτά. Για σεξουαλικές πρακτικές βασιζόμενες στην κοινή επιθυμία και συναίνεση. Για τον αυτοκαθορισμό της επιθυμίας, του σώματος, της σεξουαλικότητας, της ταυτότητάς μας.
ψυχική υγεία, ευγονική και σωματικές θεραπείες
“ψυχική υγεία, ευγονική και σωματικές θεραπείες”
έντυπο που τυπώθηκε το Μάη του 2012 σε χίλια αντίτυπα στην τυπογραφική κολλεκτίβα Rotta
Το παρακάτω κείμενο προοριζόταν να αποτελέσει παράρτημα της μπροσούρας Η Αλίκη στη χώρα των φαρμάκων που τυπώθηκε το φθινόπωρο του 2011.
Παρ’ όλα αυτά επιλέξαμε την ανεξάρτητη έκδοσή του.
Ως εκ τούτου, δεν γίνεται κάποια ιδιαίτερη αναφορά στη θεραπεία των φαρμάκων ή στις θεραπευτικές μορφές με χρήση ουσιών που προηγήθηκαν αυτών, αλλά επιχειρείται μια επικέντρωση στις σωματικές θεραπείες που εφαρμόζονταν μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, σημείο από το οποίο κι έπειτα τα φάρμακα απέκτησαν την πρωτοκαθεδρία στην αντιμετώπιση της ψυχικής ασθένειας.
ο ετεροκαθορισμός του υποκειμένου από τις επιστήμες της ψυχικής υγείας
“ο ετεροκαθορισμός του υποκειμένου από τις επιστήμες της ψυχικής υγείας”
έντυπο που τυπώθηκε την άνοιξη του 2012 σε χίλια αντίτυπα στην τυπογραφική κολλεκτίβα Rotta
Ο βασικός κορμός αυτού του κειμένου αποτέλεσε την εισήγηση στην εκδήλωση με θέμα «ο ετεροκαθορισμός του υποκειμένου μέσα από τις επιστήμες της ψυχικής υγείας: η διαλεκτική σχέση της μετατόπισης του «κανονικού» ανά περιόδους και της (ανα)κατασκευής του διπόλου υγείας – ασθένειας από τις επιστήμες της ψυχικής υγείας».
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του πολιτικού καφενείου της κατάληψης Πατησίων 61 και Σκαραμαγκά, στις 31 Μάρτη του 2012 και η διοργάνωσή της έγινε από κοινού με συντρόφισσες και συντρόφους από την κατάληψη.
Επιχειρώντας να ανιχνεύσουμε από τη μια πώς και γιατί οι επιστήμες της ψυχικής υγείας θέτουν τα όρια μεταξύ κανονικού και παθολογικού, μεταξύ υγιούς και ασθενούς, αναπαράγοντας –ή όχι- την κοινωνική αντίληψη περί κανονικού, και από την άλλη πώς προσλαμβάνεται αυτό από τα ίδια τα υποκείμενα αλλά και πώς συμβάλλει στον καθορισμό των όρων διαχείρισής τους, θεωρούμε χρήσιμο να κάνουμε κάποιες παρατηρήσεις, αρχικά, για την κανονικότητα ως συνθήκη διαχρονικά, για τον τρόπο με τον οποίο το περιεχόμενο της μεταβάλλεται, σε μια διαδικασία όπου αλληλοδιαπλέκονται η κυρίαρχη κοινωνικά αντίληψη περί κανονικού με το θεσμικό και πολιτικό πλαίσιο στο οποίο αυτή αναπτύσσεται, καθώς και με τον κυρίαρχο λόγο για το κανονικό (όπως διατυπώνεται ανά περιόδους από τη φιλοσοφία, την ηθική, τη θρησκεία, την επιστήμη).
Μιλώντας για το σήμερα και σχετικά με την υγεία και την ασθένεια και, θεωρώντας πως ο κυρίαρχος λόγος περί κανονικού ή παθολογικού είναι ο επιστημονικός, θα επιχειρήσουμε να δούμε πώς λειτουργεί η επιστήμη και ειδικότερα η ψυχιατρική.
Για να γίνουν πιο κατανοητά όλα τα παραπάνω θα αναφέρουμε, επίσης, κάποια παραδείγματα όπου κοινωνικές συμπεριφορές και ταυτότητες παθολογικοποιήθηκαν μέσα από τις επιστήμες της ψυχικής υγείας (συμπεριφορές και ταυτότητες που είτε εισήχθησαν για πρώτη φορά στη σφαίρα του μη κανονικού είτε ανήκαν ήδη σε αυτή).